Phương pháp học lập trình hiệu quả nhất cho người mới bắt đầu

Ngày nay, lập trình máy tính ngày càng trở nên phổ biến và được ứng dụng rộng rãi. Nhu cầu lao động về lĩnh vực này cũng ngày một tăng cao.

Để trở thành developer chuyên nghiệp, bạn phải trải qua quá trình học lập trình gian truân và vất vả. Bài viết dưới đây, tôi sẽ đưa ra cách học lập trình hiệu quả nhất cho người mới bắt đầu.

1. Lập trình là gì?

Trong phần này, tôi sẽ giới thiệu về thuật ngữ “lập trình” cũng như cách sử dụng của nó và các thuật ngữ liên quan khác. Hiểu một cách nôm na thì lập trình chính là cách “hướng dẫn máy tính thực hiện nhiều tác vụ khác nhau”.

“Hướng dẫn máy tính” có nghĩa là bạn cung cấp cho máy tính một chuỗi các bước lệnh được viết bằng ngôn ngữ mà máy tính có thể hiểu được. Các lệnh này gồm nhiều loại khác nhau, chẳng hạn như:

• Thêm 2 số vào
• Làm tròn 1 số
• ….

Máy tính có thể hiểu các lệnh được viết dưới dạng cú pháp cụ thể, được gọi là ngôn ngữ lập trình.

“Thực hiện nhiều tác vụ khác nhau” – các tác vụ ở đây có thể là những tác vụ đơn giản như tôi đã đưa ra ví dụ như trên (thêm 2 số vào, làm tròn 1 số). Cũng có thể là những tác vụ phức tạp liên quan đến một chuỗi nhiều lệnh.

Ví dụ như:

• Tính tiền lãi, gốc, lãi suất và thời gian
• Tính lợi nhuận trung bình của một cổ phiếu trong vòng 5 năm qua

2 tác vụ trên đòi hỏi những phép tính toán phức tạp. Bạn không thể thực hiện chúng bằng những lệnh đơn giản như ví dụ phía trên được.

Tóm lại, lập trình là cách yêu cầu máy tính thực hiện một tác vụ cụ thể. Như đã nêu trên, máy tính hiểu được các lệnh được viết dưới dạng cú pháp cụ thể, được gọi là ngôn ngữ lập trình.

Các lập trình viên sử dụng ngôn ngữ lập trình để diễn đạt một tác vụ nhằm giúp máy tính có thể hiểu và thực thi nó.  Một số ngôn ngữ lập trình được sử dụng phổ biến hiện nay là Python, C, C++, Java,…

2. Tại sao bạn nên học lập trình?

Dưới đây là những lý do vì sao bạn nên mau chóng tìm ra cách học lập trình hiệu quả.

• Lập trình rất thú vị. Khi hiểu biết về lập trình, bạn có thể tạo ra các trò chơi, các blog hoặc trang hồ sơ cá nhân, các trang mạng như Facebook, công cụ tìm kiếm như Google hoặc nền tảng thương mại điện tử như Amazon.
  Thậm chí, nếu bạn may mắn tạo ra được một trò chơi độc đáo, thu hút và tải lên Cửa hàng Play. Sau đó, nhận được hàng nghìn lượt tải xuống. Điều đó thực sự rất là tuyệt vời.
• Tự điều hành công ty công nghệ. Các công ty công nghệ lớn nhất trên thế giới bao gồm Google, Facebook, Microsoft, Apple, Amazon,…
  Các công ty này có rất nhiều chương trình máy tính khổng lồ được viết bởi hàng nghìn lập trình viên có trình độ cao. Nếu có khiếu kinh doanh, bạn cũng có thể tự thành lập và điều hành một công ty công nghệ.
• Nghề lập trình viên có mức lương khá cao. Các lập trình viên máy tính thường được nhận mức lương khá cao. Các lập trình viên lành nghề làm việc tại Thung lung Silicon có thể kiếm hàng triệu đô la Mỹ mỗi năm. Thậm chí, có những công ty còn đưa ra mức lương khởi điểm cao ngất ngưỡng, 100.000 đô la (xấp xỉ 2,4 tỷ VNĐ) mỗi năm.

3. Cách học lập trình hiệu quả cho người mới bắt đầu

Thông thường nhiều người sẽ tự hỏi việc học lập trình có khó không, nhất là những người mới học.

Những người mới bắt đầu sẽ lựa chọn việc học lập trình thông qua sách vở. Hoặc xem các bài đăng trên blog, website. Hay tham gia một số khóa học, các hướng dẫn trực tuyến.

Có thể lúc mới học, họ sẽ cảm thấy khá thú vị về những kiến thức mới mẻ. Thế nhưng lâu dài, sẽ bị choáng ngợp với lượng kiến thức quá lớn và các khái niệm trừu tượng.

Hiểu được khó khăn như thế nên tôi đã tổng hợp và đưa ra phương pháp học lập trình hiệu quả. Nhằm giúp bạn có thể tự định hướng cho bản thân mình.

3.1. Chọn một ngôn ngữ lập trình để bắt đầu

Trước tiên, hãy lựa chọn học chuyên sâu một ngôn ngữ lập trình mà bạn thấy dễ học nhất. Tôi khuyến khích bạn nên ưu tiên học Python hoặc C ++. Cũng có thể tùy thuộc vào mục đích của bản thân mà lựa chọn nên học ngôn ngữ lập trình nào.

Đừng cố gắng nhồi nhét mọi thứ khi mới bắt đầu. Hầu hết những người mới bắt đầu đều học tràn lan, từ ngôn ngữ này sang ngôn ngữ khác. Điều này chỉ làm lãng phí thời gian mà không mang lại hiệu quả.

Do đó, hãy tập trung vào một ngôn ngữ mà thôi. Ví dụ, nếu bạn muốn trở thành một developer java thì hãy chú trọng vào java. Tiếp đến, cần tìm hiểu về cú pháp, các khái niệm cơ bản như biến, điều kiện, toán tử, vòng lặp,…

Tạo ra các lập trình và xây dựng nền tảng cơ bản bằng ngôn ngữ yêu thích của bạn. Nếu bạn không theo học những trường lớp chính quy thì có thể tự học các khái niệm cơ bản về lập trình trên các website như GeeksforGeeks, Codecademy, HackerRank,…

Dưới đây là một số cách học code hiệu quả lại có thể cải thiện kỹ năng giải quyết vấn đề của mình:

• Hầu hết các khóa học đều bắt đầu bằng việc dạy ngôn ngữ lập trình. Tuy nhiên, bên cạnh lý thuyết thì bạn cũng cần phải hiểu cách sử dụng chúng để giải quyết các vấn đề. Chẳng hạn như giải quyết bài toán cộng hai số.
• Cố gắng thực hiện các lập trình mỗi ngày: Hãy tạo ra những lập trình đơn giản và nhỏ trước. Dần dần, chuyển qua những lập trình phức tạp và dài hơn.
• Điều chỉnh chiến lược học tập: Ví dụ như thay vì chỉ chăm chú vào học lý thuyết thì hãy học theo tỷ lệ 2:1. Nghĩa là sau mỗi 2 giờ học lý thuyết thì hãy dành 1 giờ để thực hành viết code.
• Tạo một ứng dụng hoặc dự án nhỏ dựa trên những kiến thức cơ bản mà bạn đã học được. Ví dụ, tạo một phép tính hoặc bất cứ thứ gì mà bạn yêu thích.

3.2. Lựa chọn nguồn học phù hợp

Sau khi đã định hướng được ngôn ngữ lập trình cần học thì bây giờ bạn nên suy nghĩ về việc nên học ở đâu? Dưới đây chính là 3 nguồn học phổ biến nhất hiện nay.

Học qua Website trực tuyến

Các website như Codecademy và Freecodecamp là những website cung cấp khá đầy đủ kiến thức về lập trình. Do đó, đây chính là những nguồn tự học lập trình miễn phí và hữu ích.

Những website này phù hợp với mọi đối tượng, mọi lứa tuổi. Từ người mới bắt đầu tìm tòi cách học code hiệu quả đến developer muốn nâng cao kiến thức. Bên cạnh đó, các website này còn cung cấp các trình soạn thảo và biên dịch văn bản trực tuyến.

Học qua Video

Pluralsight và Lynda là 2 website dạy lập trình thông qua video. Bạn có thể đăng ký tài khoản và lựa chọn khóa học phù hợp với bản thân mình. Bên cạnh đó, bạn cũng có thể xem thêm các bài hướng dẫn trên website Hackr.io và ironhackvietnam.edu.vn.

Học qua khóa học trực tuyến

Tham gia vào các khóa học trực tuyến là lựa chọn khá phổ biến hiện nay. Vì học viên có thể chủ động thời gian học và sắp xếp phù hợp với công việc cá nhân.

Đồng thời một số người cũng mong muốn được học lập trình cấp tốc để có thể đi làm nhanh chóng. Do đó, nhiều người lựa chọn các khóa học IT ngắn hạn online để học.

Ngoài ra, học viên mong muốn nhận được sự hỗ trợ và hướng dẫn nhiệt tình từ các giảng viên. Điều quan trọng nhất chính là bạn sẽ tránh được việc tiếp nhận sai kiến thức về lập trình.

Nếu bạn đang phân vân các khóa học lập trình online hoặc chưa biết nên học lập trình ở đâu TPHCM, hãy tham khảo ngay khóa học lập trình của Ironhack. Khóa học này được thiết kế từ cơ bản đến nâng cao.

Phù hợp với những sinh viên đang học trái ngành hoặc mất nền tảng, những người muốn thay đổi công việc của mình,…

Chỉ trong vòng 120 ngày học, học viên sẽ có được kỹ năng và kiến thức chuyên môn về lập trình. Được làm việc thực tế cũng như tìm được công việc tại các công ty công nghệ.

Ironhack kết hợp giữa giảng dạy lý thuyết và tham gia vào các dự án. Nhờ đó, học viên sẽ nắm vững được kiến thức và ứng dụng vào trong thực tiễn.

Bạn có thể truy cập vào đường link dưới đây để biết thêm thông tin chi tiết về khóa học lập trình: https://ironhackvietnam.edu.vn/khoa-hoc-lap-trinh/

3.3. Tập trung vào việc học kiến ​​thức cơ bản về lập trình

Cách học lập trình có hiệu quả nhất chính là tìm hiểu những thứ cơ bản một cách kỹ lưỡng. Nó sẽ giúp bạn nắm chắc kiến thức lập trình. Bên cạnh đó, hãy thử viết code bằng cách tự đặt ra các vấn đề và giải quyết chúng.

Dưới đây chính là những chủ đề cơ bản mà bạn nên tập trung vào:

• Các loại dữ liệu
• Biến
• Hàm
• Mảng hoặc danh sách
• Câu lệnh if
• Vòng lặp có điều kiện
• Các lớp và đối tượng
• Xử lý ngoại lệ
• Cây và bản đồ
• …

3.4. Xây dựng dự án đầu tiên của bạn

Tự xây dựng dự án chính là cách học lập trình có hiệu quả và tốt nhất để phân tích và học những thứ cần học. Việc xây dựng dự án yêu thích sẽ giúp bạn có thêm kinh nghiệm thực tế về ngôn ngữ.

Bên cạnh đó, bạn còn có thể áp dụng những khái niệm đã học trước đó và cách để triển khai dự án của mình cũng như của những người khác.

Khi xây dựng dự án của bản thân, bạn nên đặt ra những câu hỏi: “Làm thế nào để có ý tưởng để xây dựng dự án?”

Trước tiên, bạn cần hiểu rõ sở thích của bản thân

Khi lựa chọn theo dự án theo sở thích của mình, bạn sẽ có đam mê và quyết tâm thực hiện nó. Nếu lựa chọn những thứ mà bạn không thực sự thích thì hiển nhiên là bạn dễ bỏ cuộc hoặc không có động lực để hoàn thành nó.

Do đó, lựa chọn những thứ mà bạn cảm thấy tự tin để thực hiện. Ví dụ, bạn yêu thích game, hãy thử tạo ra một trò chơi điện tử theo cách của mình.

Tiếp theo, hãy bắt đầu với một cái gì đó đơn giản.

Tự tin về năng lực của bản thân là tốt. Nhưng đừng tự tin thái quá. Do đó, hãy bắt đầu những dự án đơn giản và dễ dàng trước. Sau đó, chuyển qua các dự án phức tạp và dài hơn.

Ví dụ: Nếu bạn muốn tạo một trò chơi điện tử, đừng cố gắng ép bản thân phải tạo ra một game phức tạp như Liên minh huyền thoại. Hãy bắt đầu với những game đơn giản và dễ thực hiện.

Hãy thử xây dựng một dự án hữu ích cho bản thân và cộng đồng

Hãy đổi mới và xây dựng những dự án có ích cho bản thân hoặc cho cộng đồng. Ví dụ như khi bạn xây dựng một app dành cho cộng đồng thì sẽ thu hút nhiều người tải app hơn.

Nếu bạn đang phân vẫn và chưa lựa chọn được thứ gì cho mình thì tôi có một vài ý tưởng để bắt đầu dành cho bạn như sau:

• Bạn có thể tạo một website đơn giản, ví dụ như lập danh sách các việc cần làm.
• Bạn cũng có thể tạo một ứng dụng trò chơi như Tetris, sudoku và flappy bird.
• Nếu bạn yêu thích thử thách, hãy thử xây dựng một website tương tự như Twitter nhưng không cần có quá nhiều tính năng như Twitter.

Hoặc cũng có thể thực hiện những dự án từ cơ bản đến nâng cao liên quan đến các ngôn ngữ lập trình khác nhau như  Python, Java, HTML, Android, PHP,…

 3.5. Tiếp tục tìm tòi và thực hành

Kết thúc mỗi dự án, bạn sẽ có thêm được nhiều kiến thức cũng như rèn luyện được kỹ năng giải quyết vấn đề. Tuy nhiên, bạn phải luôn luôn tìm tòi, khám phá thêm các kiến thức trong lĩnh vực khoa học máy tính.

Bởi khoa học máy tính là lĩnh vực rất rộng và phong phú. Bạn cũng có thể tìm hiểu thêm các lĩnh vực khác như Học máy, Điện toán đám mây, Lập trình hệ thống, Phát triển ứng dụng di động, Blockchain, Thực tế ảo, Phát triển website,…

Hiện nay, có rất nhiều dự án trên Github, StackOverflow và rất nhiều nguồn code sẵn có trên Internet. Tùy theo sở thích của bản thân, hãy lựa chọn một số bài hướng dẫn hoặc dự án trên Internet để tìm hiểu và khám phá. Sau đó, hãy thử tạo ra một số lập trình trên đó.

Hãy thử tham khảo các cách tiếp cận và những phương pháp học của các developer khác. Bạn sẽ biết được nhiều cách khác nhau để giải quyết cùng một vấn đề duy nhất. Từ đó, tham khảo và điều chỉnh lập trình của bản thân.

Ngoài ra, bạn cũng có thể tham gia vào một số cộng đồng công nghệ trực tuyến để học hỏi lẫn nhau. Nếu đang là sinh viên, hãy tham gia vào các buổi workshop để học hỏi thêm kiến thức từ những developer có trình độ chuyên môn cao.

4. Một số mẹo thực hành lập trình cho người mới bắt đầu

Ắt hẳn bạn từng cảm thấy bế tắc khi lập trình chạy bị lỗi, bị treo. Thậm chí, code của bạn được thực thi tốt nhưng lại không tạo ra kết quả như mong đợi. Nếu gặp những tình huống như thế, bạn hãy bình tĩnh và thử thực hiện một vài cách học lập trình hiệu quả như sau:

4.1. Tìm hiểu cách sửa lỗi của Google

Đây là một mẹo quan trọng mà bạn cần phải thực hiện ngay khi lập trình của mình gặp lỗi. Tìm kiếm lỗi trong mã giúp bạn nhanh chóng sửa chữa trong vòng vài phút.

Nếu không thành thạo kỹ năng tìm hiểu và sửa chữa lỗi, bạn sẽ dễ bị cuốn vào vòng xoáy và không thể tìm được hướng giải quyết.

Một mẹo khác mà tôi muốn nhắc đến nữa chính là đặt lỗi do trình biên dịch của bạn gây ra vào dấu ngoặc kép (“ ”) trước khi tìm kiếm nó trên Google. Bằng cách này, Google sẽ nhắm vào lỗi mục tiêu và dễ sàng lọc kết quả hơn.

4.2. Tham khảo hướng dẫn từ các trang web phổ biến

Các website như Stack-Overflow và Reddit đứng đầu bảng xếp hạng những website hỗ trợ code tốt nhất cho các developer. Đây là cộng đồng các developer chuyên nghiệp đến từ nhiều quốc gia và có kiến thức ở nhiều lĩnh vực khác nhau.

Nếu bạn đang bị bế tắc, hãy đăng vấn đề của mình lên diễn đàn. Có thể mất từ 2-3 tuần sau đó bạn mới nhận được phản hồi. Nhưng chắc hẳn sự chờ đợi đó là không vô ích.

Ngoài ra, cũng nên xem qua những vấn đề của các thành viên khác. Từ đó, bạn sẽ học được nhiều cách gỡ lỗi, lập trình hoặc cũng có thể là giao lưu và kết bạn với những developer khác.

4.3. Tham dự các buổi gặp gỡ hoặc Workshop về lập trình

Nhiều người cảm thấy khá e ngại khi tham dự vào các buổi gặp gỡ, trao đổi kiến thức về lập trình. Tuy nhiên, đây lại là cơ hội để bạn được gặp gỡ nhiều developer lành nghề cũng như nâng cao kiến thức, kĩ năng của bản thân.

Nếu cảm thấy lẻ loi, hãy tìm thêm những người bạn có chung sở thích với mình và tham gia cùng nhau. Sau đó, hãy tìm kiếm các workshop về lập trình ở những trang sự kiện trên Facebook.

4.4. Kiếm một công việc lập trình hoặc Thực tập

Phương pháp học lập trình hiệu quả nhất chính là làm thực tập sinh trong các công ty công nghệ. Có thể bạn sẽ được trả lương tương đối ít hoặc thậm chí là không trong thời gian thực tập.

Tuy nhiên, đây chính là cơ hội để bạn học hỏi và nâng cao kỹ năng, kiến thức của mình. Bên cạnh đó, bạn cũng có thể mở rộng thêm các mối quan hệ với những người làm cùng ngành nghề và được làm những công việc của một developer.

Bạn có thể tìm kiếm công việc thực tập sinh theo những cách như sau.

• LinkedIn. Đây là nguồn đáng tin cậy, tiếp cận nhiều đối tượng nhất. Bạn có thể tìm thấy nhiều công việc thực tập liên quan đến lập trình.
• Ngày hội việc làm. Đây là hoạt động khá hữu ích bởi bạn có cơ hội được gặp trực tiếp các nhà tuyển dụng.
• Thông qua các mối quan hệ. Đây là cách tốt nhất để tìm kiếm công việc thực tập. Bởi khi bạn được người quen giới thiệu thì chắc hẳn sẽ có lợi thế hơn các ứng viên khác. Bạn có thể tham gia vào các sự kiện, buổi gặp mặt để tạo lập nhiều mối quan hệ.

5. Kết luận

Hy vọng qua bài viết này, bạn đã có được cái nhìn tổng quát về lập trình và cách học lập trình hiệu quả. Nếu bạn muốn tìm thêm phương pháp học lập trình hiệu quả khác hoặc nâng cao kiến thức. Có thể tham khảo ngay các bài viết kiến thức lập trình của Ironhack Việt Nam.